หาดบ่อนอก ตั้งอยู่ที่ตำบลบ่อนอก หาดทรายขาวมีความยาว 7 กิโลเมตร น้ำทะเลสะอาด บริเวณชายหาดน้ำไม่ลึก สามารถลง เล่นน้ำได้ มีถนนเลียบขนานไปกับชายหาด ตลอดแนวชายหาดเป็นสวน มะพร้าวและฟาร์มเพาะพันธุ์ลูกกุ้ง ตามแนวชายหาดมีเรือและเพิงพัก ชาวประมงพื้นบ้านอยู่เป็นระยะ นับเป็นบรรยากาศที่มีชีวิตชีวาเหมาะ สำหรับผู้ชอบเดินชมชายหาด โดยเฉพาะในช่วงพระอาทิตย์ขึ้นจากท้องทะเล ตอนเช้าจะมีความงดงามมากกว่าช่วงอื่นๆ นอกจากนี้ในช่วงเดือน สิงหาคม-ตุลาคม บริเวณหาดบ่อนอกมักมีปลาวาฬลอยตัวขึ้นสู่ผิวน้ำ ให้เห็นบ่อยครั้ง ครั้งละประมาณ 3 ชั่วโมง ซึ่งหากมองจากฝั่งต้องใช้ กล้องส่องทางไกล หรือ จะเหมาเรือประมงของชาวบ้านออกไปชมใกล้ๆ ก็ได้ ปลาวาฬที่พบเป็นปลาวาฬพันธุ์บลูด้า ลำตัวสีดำกว้างประมาณ 4 เมตร ยาว 10-12 เมตร ปากแหลม ใต้คางและท้องสีขาว อารมณ์ดี และคุ้นเคยกับคนมาก มักว่ายน้ำเคียงคู่ไปกับเรือประมงของชาวบ้านที่ ผ่านมาพบฝูงของมัน ปลาวาฬชนิดนี้หากินในเขตร้อน เช่น สหภาพ เมียนมาร์ อินเดียและประเทศไทย ในท้องทะเลอ่าวไทยเขตจังหวัด ประจวบคีรีขันธ์และจังหวัดเพชรบุรี การที่ปลาวาฬบลูด้ามาหากิน บริเวณนี้ อาจกล่าวได้ว่า ทะเลบ่อนอกเป็นทะเลที่ยังคงมีความอุดม สมบูรณ์มากอีกแห่งหนึ่งของอ่าวไทย

อ่าวน้อย อ่าวประจวบคีรีขันธ์ อยู่หน้าเมืองประจวบฯมีทิวทัศน์ สวยงามเหมาะต่อการออกกำลังกายเช่น วิ่ง ขี่จักรยานเลียบชายทะเล โดยอ่าวน้อยและอ่าวประจวบฯมีถนนเลียบชายหาดเชื่อมโยงถึงกัน อ่าวน้อย มีทิวสนขนานไปกับถนน อ่าวประจวบฯ มีบาทวิถีให้เดินชม ท้องทะเลได้อย่างใกล้ชิด และมีร้านอาหารทะเลให้เลือกสรรรับประทาน หลายแห่ง

เขาช่องกระจก เป็นภูเขาขนาดเล็กมีลิงเสนอาศัยอยู่เป็นจำนวน มาก ทางขึ้นอยู่ด้านหลังศาลากลางจังหวัด มีบันได 396 ขั้น ขึ้นไป จนถึงยอดเขาซึ่งมีความสูง 245 เมตรจากระดับน้ำทะเล และเป็นที่ตั้ง ของวัดเขาช่องกระจก ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลองและ พระบรมสารีริกธาตุซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จมาทรงประกอบ พิธีบรรจุเมื่อ วันที่ 12 มิถนุายน 2501 และทรงปลกูต้นพระศรีมหาโพธิ์ มีงานฉลองเป็นประจำวันที่ 12 มิถุนายน ของทุกปี ด้านทิศเหนือของ ภูเขามีช่องโปร่งทะลุดูคล้ายกับกรอบของกระจกอันเป็นที่มาของชื่อ จากยอดเขาสามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ของตัวเมือง อ่าวทั้งสามและหมู่ เกาะต่างๆ ได้อย่างสวยงาม มีศาลานั่งพักผ่อนหย่อนใจ - การเดินทาง รถยนต์ จากทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) กิโลเมตร ที่ 320 เลี้ยวซ้ายเข้าตัวเมือง ข้ามทางรถไฟไปประมาณ 2 กิโลเมตร ผ่านสนามกีฬาจังหวัดตรงไปอีก 500 เมตร ถึงวัดธรรมิการาม มีทาง ขึ้นเขาช่องกระจกอยู่ด้านขวาของวัด รถโดยสารประจำทาง ลงรถที่ท่ารถ แล้วนั่งรถจักรยานยนต์ รับจ้าง รถไฟ ลงรถที่สถานีรถไฟประจวบคีรีขันธ์ แล้วต่อรถสามล้อ หรือมอร์เตอร์ไซค์รับจ้าง

อ่าวมะนาว อยู่ในเขตกองบิน 5 กองทัพอากาศ เป็นหาดสะอาด ธรรมชาติสวยงาม เหมาะแก่การเล่นน้ำตรงข้ามกับหาดเป็นเขาล้อมหมวก ยามน้ำลดจะปรากฏสันทรายทอดยาวให้เดินไปเที่ยวชมได้ บนยอดเขา ล้อมหมวกประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง เชิงเขามีศาลเจ้าพ่อเขาล้อม หมวกและเป็นที่ตั้งของเขตอนุรักษ์พันธุ์ค่างแว่น อ่าวมะนาวเคยเป็น ยุทธภูมิในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ระหว่างกองทัพไทยและกองทัพ ญี่ปุ่น ปัจจุบันภายในกองบินจะเห็น อนุสาวรีย์วีรชน รูปทหารอากาศใน ชุดนักบินยืนอยู่บนใบพัดเครื่องบินถือธงหันหน้าออกทะเลและยังมี

หาดสามร้อยยอด (หาดนมสาว) ตั้งอยู่ตำบลเขาแดง เป็นหาด เงียบสงบ มีทัศนียภาพสวยงาม ร่มรื่นด้วยทิวสนทะเล น้ำทะเลตื้น สามารถเล่นน้ำได้ ทางทิศใต้จะเห็นเกาะต่างๆ เช่น เกาะโครำ เกาะ นมสาว เกาะระวิง เกาะระวาง สามารถนั่งเรือไปเที่ยวเกาะ ดำน้ำดู ปะการัง บริเวณหาดมีที่พักรีสอร์ทต่างๆ ให้บริการ การเดินทาง จากถนนเพชรเกษมเลี้ยวซ้ายบริเวณกิโลเมตรที่ 254 (ทางเข้าเขากะโหลก) เมื่อถึงวัดพุน้อย เลี้ยวซ้ายตรงศูนย์ป้องกัน ภัยเขต 4 จะพบทางแยกเล็กๆ เข้าสู่ตัวหาด

หาดแหลมกุ่ม อยู่ที่หมู่ 7 ตำบลนาหูกวาง ห่างจากถนนใหญ่ เพียง 4 กิโลเมตร บรรยากาศเงียบสงบ เหมาะสำหรับพักผ่อนหย่อนใจ เล่นน้ำทะเล ชายหาดยาวประมาณ 5 กิโลเมตร เรียงรายด้วยทิวสน สลับกับต้นมะพร้าว มีซุ้มศาลาสำหรับชมทิวทัศน์ หรือนั่งรับประทาน อาหาร การเดินทาง รถยนต์ จากทางหลวงหมายเลข 4 กิโลเมตรที่ 365 เลี้ยว ซ้ายไปประมาณ 4 กิโลเมตร ข้ามทางรถไฟไปถึงชายหาด หรือจะเลี้ยว กิโลเมตรที่ 370 แล้วตรงไปตามป้ายบอกระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร รถโดยสาร นั่งรถโดยสารประจำทางสายกรุงเทพฯ-บางสะพาน ลงรถที่ท่าขนส่งตลาดอุดมสุข แล้วนั่งรถจักรยานยนต์รับจ้างเข้าไป รถไฟ ลงรถที่สถานีรถไฟธนบุรี-หลังสวน ลงรถที่สถานีรถไฟ ดอนทราย อำเภอทับสะแก แล้วนั่งรถจักรยานยนต์รับจ้าง

อุทยานแห่งชาติหาดวนกร ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่ง ชาติ เมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2535 เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับ ที่ 76 และเป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลลำดับที่ 18 สภาพป่าเป็น ป่าเบญจพรรณ สภาพโดยทั่วไปเป็นป่าโปร่งประกอบด้วยไม้ผลัดใบ หลายชนิดปะปนได้แก่ ไผ่ป่า ประดู่ มะค่าโมง เดิมพื้นที่ป่าเป็นป่าปลูก ผสมผสานกับป่าธรรมชาติที่ฟื้นตัว พันธุ์ไม้ที่ปลูกได้แก่ เสลา ตะแบก สัก พะยอม สนทะเลและสนประดิพัทธ์ สัตว์ป่าพบจำนวนน้อยชนิด ส่วนใหญ่จะพบนกชนิดต่างๆ ได้แก่ นกขมิ้นท้ายทอยดำ นกยางทะเล นกแซงแซวหางปลา นกตะขาบทุ่ง และนกอีกหลายชนิดมากมาย อุทยานครอบคลุมพื้นน้ำประมาณ 15.36 ตารางกิโลเมตร สัตว์น้ำที่พบ มีปลาน้ำจืดได้แก่ปลาดุก ปลาช่อน ปลาหมอ ปลานิลและปลาทะเลต่างๆ ชายหาดมีความยาวประมาณ 7 กิโลเมตร เรียงรายด้วยทิวสนทะเลเป็น แนวไปตามชายหาด ภายในบริเวณอุทยานฯ มีสถานที่น่าสนใจคือ

- หาดวนกร หาดทรายขาวสะอาดทอดตัวเป็นแนวยาวสลับกับ หัวกรังที่ยื่นลงไปในทะเลเป็นตอนๆ เหนือขึ้นมาบนชายฝั่งมีทิวสนทะเล เป็นแนวยาวขนานไปกับทะเล ตั้งแต่คลองน้ำจืดจนถึงห้วยบ้านยางระยะ ทาง 7 กิโลเมตร หาดทรายเมื่อน้ำลงต่ำสุดจะยื่นออกไปในทะเล 150 เมตร

-อ่าวมะค่า เป็นบริเวณคุ้งน้ำชายฝั่งทะเลจากบ้านวังด้วนจนถึง ปากคลองน้ำจืด ลักษณะเป็นหน้าผาริมทะเล มีโขดหิน ตลิ่งชัน ซึ่งเป็น ที่ตั้งของหน่วยพิทักษ์อุทยานฯ สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของทะเล เกาะ จาน และเกาะท้ายทรีย์ เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติหัวกรังและหินจวง ลักษณะเป็นห้อง เรียนกลางแจ้งให้ได้เรียนรู้ เข้าใจความสัมพันธ์ของธรรมชาติและสร้าง จิตสำนึกในการดูแลรักษาธรรมชาติ แต่ละสถานีแสดงความสัมพันธ์ของ ชีวิตที่พึ่งพาอาศัยกันในผืนป่าแห่งนี้ ไม่ว่าจะเป็นพืชหรือสัตว์ชนิดต่างๆ เช่น ไผ่ มะกอกป่า มะม่วงป่า รังมด จอมปลวกและสิ่งมีชีวิตต่างๆ ในอีกหลายสถานีรวมทั้งหมด 28 สถานี เส้นทางเดินมี 3 เส้นทาง เส้นทางแรกระยะทาง 2 กิโลเมตร ใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง เส้นทางที่ 2 ระยะทาง 3.5 กิโลเมตร ใช้เวลา 3 ชั่วโมง เส้นทางที่ 3 ระยะทาง 6 กิโลเมตร ใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมง

-ลานข่อย เกาะจานและเกาะท้ายทรีย์ (เป็นแหล่งสัมปทานรังนก นางแอ่น และบริเวณรอบเกาะมีแนวปะการัง) สำหรับการดำน้ำดู ปะการังติดต่อได้ที่ที่ทำการอุทยานฯ อุทยานฯ มีบริการเต็นท์และบ้านพักสำหรับนักท่องเที่ยว ติดต่อได้ที่ อุทยานแห่งชาติหาดวนกร ตำบลห้วยยาง อำเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 77130 โทร. 0 3261 9030,08 1327 5210 หรือที่ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรุงเทพฯ โทร. 0 2562 0760 หรือ www.dnp.go.th

- การเดินทาง รถยนต์ จากตัวเมืองไปตามถนนเพชรเกษมประมาณ 24 กิโลเมตร มีทางแยกซ้ายประมาณกิโลเมตรที่ 345 และมีทางเข้าไปอีก ประมาณ 3 กิโลเมตร รถโดยสารประจำทาง ลงรถที่ตัวเมืองประจวบคีรีขันธ์ แล้ว เหมารถสองแถวไปส่งระยะทางประมาณ 23 กิโลเมตร รถไฟ ลงที่สถานีรถไฟห้วยยางแล้วเดินทางต่อโดยรถยนต์หรือ รถจักรยานยนต์รับจ้าง

หาดบ้านกรูด อยู่ในเขตบ้านกรูด ตำบลธงชัย เป็นชายหาดที่ กว้างและสวยงาม แนวหาดยาวประมาณ 12 กิโลเมตร ขนานไปกับ ถนนเลียบชายหาด เดิมมีต้นมะกรูดขึ้นมากมาย จึงเป็นที่มาของชื่อ บรรยากาศที่นี่สงบ ร่มรื่นด้วยทิวมะพร้าว ทิวทัศน์สวยงาม มีชุมชน ประมงกระจายตัวอยู่ตลอดชายหาด นักท่องเที่ยวจะได้พบกับวิถีชีวิต ชาวประมงมากมาย เช่น การทำอาชีพประมงชายฝั่ง การแปรรูป อาหารทะเลแห้ง การจับแมงกระพรุนเพื่อส่งขายต่างประเทศ รวมทั้ง ยังมีที่พักไว้ให้บริการหลายแห่ง การเดินทาง รถยนต์ จากทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ประมาณ กิโลเมตรที่ 382 เลี้ยวซ้ายไปตามถนนเพชรเกษม-บ้านกรูด ข้ามทาง รถไฟไปประมาณ 9 กิโลเมตร ถึงถนนเลียบหาดบ้านกรูด รถไฟ ลงรถทสี่ ถานรี ถไฟบา้ นกรดู แลว้ ใชบ้ รกิ ารรถจกั รยานยนต์ รับจ้าง รถโดยสารประจำทาง นั่งรถโดยสารประจำทางสายกรุงเทพฯ- บางสะพานน้อย ลงรถที่ปากทางเข้าบ้านกรูด แล้วต่อรถจักรยานยนต์ รับจ้าง หรือรถสองแถวเข้าไป

หาดทางสาย จากหาดบ้านกรูด ใช้ถนนเลียบชายหาดขึ้นไป ทางเหนือประมาณ 5 กิโลเมตร อ้อมเขาธงชัยไปพบกับถนนเลียบหาด ทางสาย หาดทรายยาวสีขาวนวล ร่มรื่นไปด้วยทิวมะพร้าวและทิวสน

เกาะรำร่า อยู่ที่ตำบลธงชัย (อยู่ระหว่างเขตอำเภอทับสะแกและ อำเภอบางสะพาน) ห่างจากฝั่งประมาณ 300 เมตร เป็นเกาะหินขนาด ปานกลาง มีแนวหาดทรายเล็กๆ บริเวณรอบเกาะมีแนวปะการัง บนเกาะมีชาวประมงอาศัยอยู่

อ่าวบ่อทองหลาง ห่างจากอ่าวแม่รำพึงตามถนนเลียบชายหาด ประมาณ 4 กิโลเมตร มีชายหาดโค้งเกือบจะเป็นรูปวงกลม ยามน้ำลด จะปรากฏแนวหาดทรายขาว เป็นลานกว้าง ผู้คนนิยมมาเล่นน้ำ พักผ่อนหย่อนใจเพราะระดับน้ำตื้นและมีเกาะหินขนาดเล็กตั้งเรียงราย ด้านหน้าอ่าว บริเวณชายหาดมีร้านขายอาหารและเครื่องดื่มบริการ นักท่องเที่ยว

การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 กิโลเมตรที่ 397 มีทางแยกเข้าอำเภอบางสะพานทางด้านซ้ายมือ ไปตามทางหลวง หมายเลข 3169 ต่อด้วยถนนกลางอ่าว เลียบหาดไปจนถึงทางเข้าอ่าว บ่อทองหลาง อ่าวแม่รำพึง ห่างจากตัวเมืองประจวบฯประมาณ 120 กิโลเมตร ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม)แยกเข้าตัวอำเภอบาง สะพานไปประมาณ 17 กิโลเมตร เป็นชายหาดที่สวยงามแห่งหนึ่งหาด ทรายขาว มีถนนเลาะเลียบตลอดแนวชายหาด มีร้านอาหารทะเล บริการนักท่องเที่ยวเหมาะสำหรับพักผ่อน

อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ตั้งอยู่ในเขตอำเภอกุยบุรีและ อำเภอสามร้อยยอด ห่างจากหัวหินลงมาทางใต้ประมาณ 63 กิโลเมตร ตามตำนานเล่ากันว่า พื้นที่แถบนี้เคยเป็นทะเลมีเกาะใหญ่น้อยอยู่ มากมาย ในสมัยนั้นมีขบวนเรือสำเภาจีนแล่นผ่านมา และประสบกับลม พายุมรสุมจนเรืออับปาง คนบนเรือที่รอดชีวิต 300 คนได้ไปอาศัยอยู่ ตามเกาะต่างๆ จึงเรียกว่า “เกาะสามร้อยรอด” ต่อมาเพี้ยนเป็น “เขา สามร้อยยอด” จนทุกวันนี้

- อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 98 ตารางกิโลเมตร หรือ 61,300 ไร่ ลักษณะภูมิประเทศประกอบด้วย ภูเขาหินปูนสูงชันริมฝั่งทะเลผสมกับที่ราบริมฝั่งทะเลที่เป็นหาดเลนและ ห้วงน้ำทะเลตื้น รวมถึงเกาะหินปูนที่ตั้งเรียงรายอยู่ใกล้ชายฝั่ง เป็นที่อยู่ อาศัยของนกนานาชนิดซึ่งมีมากในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2509 เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 4 และเป็นอุทยานแห่งชาติประเภท ชายฝั่งทะเลแห่งแรกของประเทศไทย บริเวณอุทยานฯ มีสถานที่ ท่องเที่ยวดังนี้

- จุดชมวิวเขาแดง ตั้งอยู่บ้านเขาแดง บนยอดเขาแดง เวลาที่ เหมาะแก่การขึ้นชมวิวคือ 05.30-07.00 น. เนื่องจากสามารถชม พระอาทิตย์ขึ้นและทัศนียภาพโดยรอบๆได้อย่างสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นวิว เขาสามร้อยยอด ชายหาดสามพระยา บ้านเรือนต่างๆ เชิงเขาแดงมี ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว

- การเดินทาง ต้องเดินเท้าจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 500 เมตร หรือขับรถไปหมู่บ้านเขาแดงจะมีทางแยกด้านซ้ายมือ จอดรถ แล้วเดินเท้าขึ้นเขาไปอีกประมาณ 725 เมตร ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง

- จุดลงเรือคลองเขาแดง เหมาะต่อการล่องเรือชมทิวทัศน์และ สัตว์นานาชนิดในระบบนิเวศป่าชายเลน นักท่องเที่ยวสามารถเช่าเรือได้ จากหมู่บ้านเขาแดงและหมู่บ้านบางปู โดยลงเรือที่ท่าน้ำหน้าวัดเขาแดง ล่องไปตามลำคลองประมาณ 3-4 กิโลเมตร ลัดเลาะผ่านป่าชายเลน สู่หมู่บ้านประมงเขาแดงซึ่งเป็นหมู่บ้านประมงเก่าแก่อายุร่วม 100 ปี บริเวณท่าเรือมีเรือประมงชายฝั่งจอดเรียงราย สีสันสดใสของเรือตัดกับสี ฟ้าเข้มของท้องฟ้า สิ้นสุดปลายทางที่ปากอ่าว ก่อนกลับเส้นทางเดิม ใช้เวลาเดินทางไป-กลับประมาณ 1 ชั่วโมงครึ่ง เวลาที่เหมาะแก่การ ล่องเรือคือ เวลาประมาณ 16.00-17.00 น. เพราะอากาศไม่ร้อน และ สามารถชมพระอาทิตย์ตกได้อย่างสวยงาม และนอกจากนี้คลองเขาแดง ยังเป็นเส้นทางที่เหมาะสำหรับการพายเรือคยักสำหรับผู้ที่ชื่นชอบธรรม ชาติและกิจกรรมกลางแจ้ง

- หาดสามพระยา ห่างจากที่ทำการอุทยานฯประมาณ 5 กิโลเมตร เป็นหาดทรายขาวสะอาดร่มรื่นด้วยแนวสนทอดยาว 1 กิโลเมตร หัวหาดและท้ายหาดมีเขาหินปูนขนาบทั้งสองด้าน เหมาะสำหรับเล่นน้ำ และกางเต็นท์พักแรมได้ บริเวณชายหาดมีร้านอาหารและห้องน้ำไว้ บริการ

- ถ้ำไทร อยู่ในหมู่บ้านคุ้งโตนด ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 9 กิโลเมตร สามารถนำรถยนต์ไปจอดบริเวณหมู่บ้านใกล้ เชิงเขาแล้วเดินขึ้นไปบนถ้ำระยะทางประมาณ 280 เมตร ช่วงแรกของ ถ้ำมีต้นไทรซึ่งเป็นที่มาของชื่อถ้ำ ช่วงถัดไปมีหินงอกหินย้อยงดงาม หลายจุด จุดที่น่าสนใจในถ้ำได้แก่ สระโบกขรณี ห้องหินงอกหินย้อย ห้องม่านเจ็ดสี น้ำตกแห้ง อนุสาวรีย์ตาเอิบซึ่งเป็นผู้พบถ้ำคนแรก บ่อน้ำน้อยหน่าและหินโดม ภายในถ้ำค่อนข้างมืดนักท่องเที่ยวสามารถ เช่าตะเกียงเจ้าพายุหรือไฟฉายจากชาวบ้านที่หมู่บ้านคุ้งโตนดได้

- ถ้ำแก้ว อยู่ที่เขาหุบจันทร์ ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ไปทาง บ้านบางปู 16 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายผ่านบริเวณนากุ้งจนสุดถนนลูกรัง แล้วเดินเท้าไปยังปากถ้ำ ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อยระยิบระยับสวยงาม ภายในถ้ำมืดมาก และค่อนข้างอันตรายเพราะมีเหวลึก จำเป็นต้องมี ตะเกียงเจ้าพายุ และเจ้าหน้าที่ของอุทยานฯ นำทาง

- ทุ่งสามร้อยยอด อยู่ด้านทิศตะวันตกของอุทยานแห่งชาติ เป็นบึงน้ำจืดขนาดใหญ่ปกคลุมด้วยพืชจำพวกอ้อ กก จึงเป็นแหล่ง อาศัยของนกอพยพนานาชนิดเช่น นกยาง นกกาน้ำ นกอีล้ำ นกกระสา แดง นกอีโก้ง ฯลฯ สามารถล่องเรือชมธรรมชาติ เรือถ่อ เรือแคนู ดูนก ถ่ายภาพ เหมาะกับการศึกษาค้นคว้า หากมาในช่วงพฤศจิกายน ถึงธันวาคมจะมีนกและดอกบัวมาก

- หาดแหลมศาลา อยู่บริเวณเขาเทียน ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 16 กิโลเมตร บริเวณหาดมีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ห้อง อาบน้ำจืด หาดอยู่หน้าทางเข้าถ้ำพระยานคร เป็นหาดลักษณะคล้าย แหลมยื่นออกไปในทะเล มีภูเขาปิดล้อมทั้งสองด้าน สามารถเล่นน้ำ ทะเลได้

- การเดินทาง จากถนนปราณบุรี-ปากน้ำปราณบุรี เลี้ยวขวาเข้า อุทยานฯ ตรงไปถึงสี่แยกบ้านบางปู เลี้ยวซ้ายทางบ้านบางปู ข้าม สะพานคลองบางปูถึงตีนเขาเทียน จากนั้นต้องเดินเท้าข้ามเขาเทียนไป ประมาณ 480 เมตร ถึงหาดแหลมศาลา หรือ ใช้บริการเหมาเรือจาก บ้านบางปูไปหาดแหลมศาลาใช้เวลาเดินทางประมาณ 30 นาที

ถ้ำพระยานคร อยู่ห่างจากหาดแหลมศาลาประมาณ 500 เมตร และห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ไปทางทิศเหนือประมาณ 17 กิโลเมตร นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางโดยทางเรือ โดยเช่าเรือจากหมู่บ้านบางปู บริเวณหาดบางปูมีร้านอาหารไว้บริการนักท่องเที่ยว ใช้เวลาเดินทาง ประมาณ 30 นาที ราคา 250 บาทต่อลำ (นั่งได้ 8 คน) หรือ จะเดินข้ามเขาเทียนเป็นระยะทางประมาณ 530 เมตร จากชายหาด แหลมศาลามีทางเดินขึ้นเขาไปยังถ้ำพระยานคร ระหว่างทางมีบ่อน้ำ กรุด้วยอิฐดินเผารูปสี่เหลี่ยมคางหมู กว้าง 1 เมตร ลึก 4 เมตร เรียกว่า “บ่อพระยานคร” ตามประวัติเล่าว่าในสมัยรัชกาลที่ 1 เจ้าพระยานคร ผู้ครองเมืองนครศรีธรรมราชได้แล่นเรือผ่านทางเขาสามร้อยยอด และเกิด พายุใหญ่ไม่สามารถเดินทางต่อไปได้ จึงจอดพักเรือหลบพายุที่ชายหาด แห่งนี้เป็นเวลาหลายวัน และได้สร้างบ่อน้ำเพื่อใช้ดื่ม “ถ้ำพระยานคร” เป็นถ้ำขนาดใหญ่ บนเพดานถ้ำมีปล่องให้แสงสว่างลอดเข้ามาได้ จุดเด่น ของถ้ำแห่งนี้ คือ “พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์” เป็นพลับพลาแบบจตุรมุข สร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 คราวเสด็จประพาสเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2433 เป็นฝีพระหัตถ์ของพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าขจรจรัสวงศ์ ทรงสร้างขึ้นในกรุงเทพฯ แล้วส่งมาประกอบทีหลังโดยให้พระยาชลยุทธ โยธินเป็นนายงานก่อสร้าง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จมายกช่อฟ้าด้วยพระองค์เอง ที่กำแพงหินด้านขวามีพระปรมาภิไธย ย่อในรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 7 เป็นตัวหนังสือใหญ่สีขาวสะดุดตา พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์นับเป็นจุดเด่นของถ้ำพระยานคร และเป็นตรา ประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ในปัจจุบัน อุทยานฯ มีบริการบ้านพักที่บริเวณ เขาแดง และที่หาดแหลม ศาลา และยังมีบริการเต็นท์ให้เช่า ติดต่อสอบถามรายละเอียด ได้ที่ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรุงเทพฯ โทร. 0 2562 0760 หรือ www.dnp.go.th หรือ อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ตำบลเขาแดง อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 77150 โทร. 0 3282 1568

การเดินทาง รถยนต์ จากถนนเพชรเกษม (ทางหลวงหมายเลข 4) ถึง สี่แยกปราณบุรีเลี้ยวซ้ายไปตามถนนสายปราณบุรี-ปากน้ำปราณบุรี ประมาณ 8 กิโลเมตร จึงเลี้ยวขวาไปประมาณ 16 กิโลเมตร ผ่าน สี่แยกบ้านบางปู ตรงไป 4 กิโลเมตร ถึงสามแยกเลี้ยวซ้ายอีกครั้ง ไปอีก 5 กิโลเมตร จะถึงที่ทำการอุทยานฯ หรือ จากถนนเพชรเกษม จนถึงหลักกิโลเมตรที่ 286 (ใกล้บ้านสำโหรง ก่อนถึงอำเภอกุยบุรี 6 กิโลเมตร) เลี้ยวซ้ายไปอีกประมาณ 14 กิโลเมตรก็จะถึงที่ทำการ อุทยานฯ รถโดยสารประจำทาง ลงรถที่อำเภอปราณบุรี แล้วต่อรถสอง แถวสายปราณบุรี-บ้านบางปู จากบ้านบางปูเหมารถสองแถวไปส่ง ที่ทำการอุทยานฯ รถไฟ ขบวนรถไฟธนบุรี-ประจวบคีรีขันธ์ หรือ ธนบุรี-หลังสวน ลงรถที่สถานีรถไฟสามร้อยยอด ต่อรถสองแถวสายปราณบุรี-บ้านบางปู (ขึ้นรถได้ที่หน้าสถานีรถไฟ) เมื่อถึงบ้านบางปูหารถเช่าไปอุทยานฯ

ศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์ ตั้งอยู่ถนนสละชีพ ตรงข้าม ศาลากลางจังหวัด เป็นศิลปะแบบลพบุรี สร้างขึ้นในสมัย ร.ต.อำนวย ไทยานนท์ เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระ บรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทน พระองค์ ทรงเปิดศาลหลักเมืองนี้ เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2537 เพื่อเป็นสิริมงคล และเป็นหลักชัยคู่บ้านคู่เมือง

วัดอ่าวน้อย (ถ้ำพระนอน) ตั้งอยู่ตำบลอ่าวน้อย เชิงเขาบริเวณ อ่าวน้อย ก่อนถึงตัวเมืองประจวบคีรีขันธ์ มีทางเข้าแยกจากถนน เพชรเกษม กิโลเมตรที่ 314 เป็นระยะทาง 3 กิโลเมตร ในบริเวณวัด มีถ้ำขนาดเล็กประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ ในอดีตถ้ำแห่งนี้เป็นสถานที่ ซึ่งชาวเรือมักเข้ามาอาศัยหลบพายุฝน

อุทยานประวัติศาสตร์กองบิน 5 โดยจะเห็นแท่งหินขนาดใหญ่แกะสลัก จำลองฉากการต่อสู้ระหว่างกองทัพไทยกับญี่ปุ่น บริเวณอ่าวมะนาว ทุกปี มีการจัดงานวันรำลึกวีรกรรม 8 ธันวาคม 2484 นักท่องเที่ยวสามารถ เข้าไปพักผ่อนเล่นน้ำที่ชายหาด มีร้านอาหาร สโมสรและบริการบ้านพัก หลายแบบ ทั้งแบบทาวเฮาส์ คอนโดมิเนียม สอบถามรายละเอียดได้ที่ ฝ่ายประชาสัมพันธ์ กองบิน 5 โทร. 0 3266 1087-8, 0 3261 1017 ต่อ 60464 ห้องปรับอากาศ, 60461 www.wing5.rtaf.mi.th ห้องพัดลม (จองล่วงหน้า 1 เดือน) ในกรณีที่เข้าพักเป็นหมู่คณะควรทำ หนังสือแจ้งล่วงหน้า -การเดินทาง รถยนต์ จากเทศบาลเมืองประจวบฯ ไปทางทิศใต้ตามถนน สละชีพ ถึงสามแยกเลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 3167 ผ่าน สนามบินกองบิน 5 ถึงอ่าวมะนาว ระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร หรือ จากอ่าวประจวบใช้ถนนเลียบหาด รถโดยสารประจำทาง ลงรถที่ท่ารถประจวบคีรีขันธ์ แล้วต่อรถ จักรยานยนต์รับจ้าง รถไฟลงรถที่สถานีรถไฟประจวบครีขันธ์ แล้วต่อรถจักรยานยนต์รับจ้าง

อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ เป็นสถานที่ที่มี ความสำคัญต่อประวัติศาสตร์ของวงการวิทยาศาสตร์ไทย เนื่องจาก พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงคำนวณไว้ล่วงหน้าถึง 2 ปี ว่าจะมองเห็นสุริยุปราคาเต็มดวงที่หว้ากอแห่งนี้และได้เสด็จมาทอด พระเนตรพร้อมด้วยนักวิทยาศาสตร์และทูตานุทูตชาวต่างประเทศ เมื่อ วันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบในหลักการ เมอื่ วนั ที่ 16 พฤษภาคม 2532 ให้ดำเนิน โครงการอุทยานวิทยาศาสตร์ พระจอมเกล้าฯ และในวันที่ 3 พฤษภาคม 2533 พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชพระราชทานนามว่า “อุทยานวิทยาศาสตร์ พระจอมเกล้าเจ้า ณ หว้ากอ จังหวัด ประจวบครีขันธ์ เพื่อเทิดพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศจัดตั้งเป็นสถานศึกษา สังกัดกรมการ ศึกษานอกโรงเรียน เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 2536 ภายในบริเวณอุทยานวิทยาศาสตร์ ประกอบด้วย อาคาร ดาราศาสตร์ เป็นอาคาร 3 หลังเชื่อมต่อกัน คือ อาคารพันทิวาทิต พันพินิจจันทรา ดาราทัศนีย์ มีฐานการเรียนรู้ 11 ฐาน ได้แก่ บันทึก เกียรติยศ, โลกอนาคต, เทคโนโลยีเพื่ออาชีพ, โลกของเด็ก, ฟากฟ้า ณ หว้ากอ, พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย, มนุษย์กับดวงดาว, พระมหา กษัตริย์ราชวงศ์ไทยกับดาราศาสตร์, รวมใจชาวประจวบ, ความเป็นไป ในจักรวาล และเทคโนโลยีอากาศและเอกภพ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำหว้ากอ เป็นพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำที่มีทั้งปลา ทะเล ปลาน้ำจืดและปลาน้ำกร่อย และยังมีอุโมงค์ปลาใต้น้ำ ซึ่งทำให้เรา ได้เรียนรู้และเห็นถึงความแตกต่างของสิ่งมีชีวิตในแต่ละระดับความลึก ของน้ำราวกับอยู่ใต้ท้องทะเลลึก สวนผีเสื้อ บรรยากาศร่มรื่นของผีเสื้อพันธุ์พื้นเมืองกว่า 20 ชนิด ได้รับความรู้เกี่ยวกับวงจรชีวิตของผีเสื้อ และยังมีตัวอย่างของ ผีเสื้อที่เก็บรักษาไว้ให้ได้ศึกษา สำหรับผู้สนใจกิจกรรมค่ายพักแรมทางอุทยานมีการจัดกิจกรรม ค่ายหว้ากอ เช่น ค่ายวิทยาศาสตร์ ค่ายสิ่งแวดล้อม ค่ายสอนน้อง ดูดาว ค่ายปักษี ค่ายสำหรับเด็กพิการ ค่ายอนุรักษ์พลังงาน มีกิจกรรม ต่างๆ มากมาย เช่น ดูนก ดูดาว Walk Rally กิจกรรมชายหาด กิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ รวมทั้งยังมีที่พักรองรับได้ประมาณ 120-200 คน และเต็นท์พักแรมไว้คอยบริการ โดยผู้ที่สนใจสามารถจองค่ายและ สอบถามรายละเอียดได้ที่ งานการตลาด โทร.0 3266 1098, 0 3266 1726, 0 3266 1103 ในวันและเวลาราชการ หรือ http://www. nfe.go.th/waghor/, E-mail: waghor2411@hotmail.com อุทยาน วิทยาศาสตร์หว้ากอเปิดให้เข้าชมฟรี ทุกวัน ไม่เว้นวันหยุด ตั้งแต่เวลา 09.00-16.00 น. เข้าชมเป็นหมู่คณะโปรดทำหนังสือแจ้งล่วงหน้า สอบถามรายละเอียดได้ที่ โทร. 0 3266 1098, 0 3266 1726-7 การเดินทาง จากตัวเมืองเดินทางมาทางทิศใต้ 12 กิโลเมตร ตามถนนเพชรเกษมถึงกิโลเมตรที่ 335-336 จะมีทางแยกเข้าหว้ากอ ทางด้านซ้ายมือ